Η περίοδος που διανύουμε χαρακτηρίζεται από ιδαίτερη έξαρση των ιογενών αναπνευστικών λοιμώξεων στους ενήλικες (πχ γρίπη, COVID-19, RSV), οι οποίες εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Η εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος συσχετίζεται με την αύξηση της ηλικίας που συνοδεύεται από ανοσογήρανση, την ανοσοκαταστολή που προκαλείται λόγω νόσου ή θεραπείας, καθώς και από την ύπαρξη συννοσηροτήτων.
Συννοσηρότητες του αναπνευστικού συστήματος όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και το Άσθμα, είναι συχνότατες στον Ελληνικό πληθυσμό και συγκαταλέγονται μεταξύ των παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης Έρπητα. Χαρακτηριστικά η ΧΑΠ αυξάνει τον κίνδυνο κατά 1.41 φορές και το Άσθμα κατά 1.24.
Επιπρόσθετα, η νόσηση από COVID-19 έχει φανεί πως αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης Έρπητα Ζωστήρα.
Ως αποτέλεσμα, οι οδηγίες της GOLD, υιοθετούν τη σύσταση του CDC των ΗΠΑ για εμβολιασμό έναντι έρπητα ζωστήρα όλων των ασθενών ηλικίας ≥50 ετών, που πάσχουν από ΧΑΠ.
Η ΕΠΕ προάγει σταθερά τον εμβολιασμό ως μέσο πρόληψης και πιστεύει πώς η προσθήκη και του εμβολιασμού έναντι του έρπητα ζωστήρα στην εμβολιαστική μας φαρέτρα, θα επαυξήσει την προστασία των ασθενών με αναπνευστικά προβλήματα.
Παρακάτω συνοψίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά των επιλογών πρόληψης για τον έρπητα ζωστήρα:
• Ενδείκνυται για προφύλαξη από τον Έρπητα Ζωστήρα και από τη μεθερπητική νευραλγία που σχετίζεται με τον Έρπητα Ζωστήρα. Ενδείκνυται για ανοσοποίηση ατόμων ηλικίας ≥ 50 ετών. Δεν επιτρέπεται η χορήγηση του σε ανοσοκατασταλμένα άτομα.
• Χορηγείται σε σχήμα μίας δόσης.
• Σε κλινικές μελέτες σε ανοσοεπαρκείς ενήλικες ηλικίας ≥50 ετών, έχει καταδείξει την ακόλουθη αποτελεσματικότητα για την πρόληψη του Έρπητα Ζωστήρα:
- 69.8% στην ηλικιακή ομάδα 50-59 ετών
- 64% στην ηλικιακή ομάδα 60-69 ετών
- 41% στην ηλικιακή ομάδα 70-79 ετών
- 18% στην ηλικιακή ομάδα ≥ 80 ετών
- Αποτελεσματικότητα ζώντος εξασθενημένου εμβολίου έναντι Μεθερπητικής Νευραλγίας:
- 65.7% στην ηλικιακή ομάδα των 60-69 ετών
- 66.8% στην ηλικιακή ομάδα των 70 ετών και άνω
• Ενδείκνυται για την πρόληψη του Έρπητα Ζωστήρα και της Μεθερπητικής Νευραλγίας σε:
- Ενήλικες ηλικίας ≥50 ετών
- Ενήλικες ηλικίας ≥18 ετών που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για Έρπητα Ζωστήρα
• Χορηγείται σε σχήμα 2 δόσεων. Το αρχικό σχήμα εμβολιασμού αποτελείται από δύο δόσεις των 0,5 mL η κάθε μία: μία αρχική δόση ακολουθούμενη από μία δεύτερη δόση2 μήνες αργότερα.
Εάν απαιτείται ευελιξία στο εμβολιαστικό σχήμα, η δεύτερη δόση μπορεί να χορηγηθεί μεταξύ 2 και 6 μηνών μετά την πρώτη δόση, ενώ στους ασθενείς με ανοσοκαταστολή η δεύτερη δόση μπορεί να χορηγηθεί 1 έως 2 μήνες μετά την αρχική δόση.
• Σε κλινικές μελέτες σε ανοσοεπαρκείς ενήλικες ηλικίας ≥50 ετών, έχει καταδείξει την ακόλουθη αποτελεσματικότητα για την πρόληψη του Έρπητα Ζωστήρα:
- 96.6% στην ηλικιακή ομάδα 50-59 ετών
- 97.4% στην ηλικιακή ομάδα 60- 69 ετών
- 91.3% στην ηλικιακή ομάδα 70- 79 ετών
- 91.4% στην ηλικιακή ομάδα ≥ 80 ετών
Η μέση αποτελεσματικότητα του ανασυνδυασμένου εμβολίου ανήλθε σε 89% έως και 10 έτη μετά τον εμβολιασμό.
Το ανασυνδυασμένο εμβόλιο ήταν αποτελεσματικό για την πρόληψη του Έρπητα Ζωστήρα σε ασθενείς ηλικίας ≥50 ετών με Άσθμα (88.8%) και σε ασθενείς με άλλες αναπνευστικές παθήσεις εκτός Άσθματος (84.5%).
• Αποτελεσματικότητα ανασυνδυασμένου εμβολίου έναντι Μεθερπητικής Νευραλγίας:
- 91.2% στην ηλικιακή ομάδα των 50 ετών και άνω
- 88.8% στην ηλικιακή ομάδα των 70 ετών και άνω
- Το ανασυνδυασμένο εμβόλιο έχει μελετηθεί σε 5 κατηγορίες ανοσοκατεσταλμένων ασθενών (ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε αυτόλογη μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (aHSCT), ασθενείς με HIV λοίμωξη, ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες και συμπαγείς όγκους υπό ανοσοκατασταλτική χημειοθεραπεία, και ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού):
- Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην πρόληψη του Έρπητα Ζωστήρα ανήλθε σε 68.2% σε ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε aHSCT και 87.2% σε ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες.
- Σε όλες τις παραπάνω κατηγορίες ασθενών οι μελέτες κατέδειξαν ότι το ανασυνδυασμένο εμβόλιο επάγει υψηλή ανοσογονικότητα.
Οι Υπεύθυνες της Ομάδας "Λοιμώξεις Αναπνευστικού Συστήματος" ΕΠΕ:
Αδαμαντία Λιαπίκου-Βασιλική Γεωργακοπούλου
Εκ μέρους του ΔΣ: Παρασκευή Κατσαούνου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Bhavsar et al. Increased risk of herpes zoster in adults ≥50 years old diagnosed with COVID-19 in the United States [accepted manuscript]. Open Forum Infect Dis. 2022 Mar:1-29. Accessed Mar 21, 2022. https://academic.oup.com/ofid/advancearticle/doi/10.1093/ofid/ofac118/6545460 2.
Harpaz R, et al. MMWR Recomm Rep. 2008 June;57(RR-5):1-30.
Kimberlin DW, et al. N Engl J Med. 2007 Mar;356(13):1338-43.
Dworkin RH, et al. Clin Infect Dis. 2007 Jan;44(suppl 1):S1-26
Marra F et al. Open Forum Infect Dis 2020;7:ofaa005
Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). 2022 Report. GOLDREPORT-2022-v1.0-12Nov2021_WMV.pdf. Accessed May 25, 2022.
Summary of product characteristics: ZVL: European Medicines Agency; 2020 [cited 2021 Apr 23]. Available from: https://www.ema.europa.eu/en/documents/product- information/ZVLeparproduct-information_en.pdf
RZV, Περίληψη των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος, Δεκέμβριος 2022 13. Dooling KL et al. MMWR Morb Mortal Wkly rep 2018;67: 103-108.
Oostvogels L et al. Human Vaccines and Immunotherapeutics 2019;15(12):2865- 2872
Strezova A et al. Long-term protection against herpes zoster (HZ) by the adjuvanted recombinant zoster vaccine (RZV): Interim efficacy, immunogenicity and safety results up to 10 years after initial vaccination. Open Forum Infect Dis 2022;ofac485, https://doi.org/10.1093/ofid/ofac485
